Skip to content
  • Home
  • Tualsung
  • Ramsung
  • Ramleng
  • Cahram
  • Biazai
  • Nunthuleng
  • Harhdamnak
  • Fimthiamnak

CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI | CHIN TRADITIONAL NEW YEAR – PART(4)

Posted on September 9, 2025

Ahleice in hi Chin Pipu pawlih kumthen Nunphung Puai tuahdan/caan a phunphun lak sung ihsin tumtahmi le tuahsanmi bangawk a si ti ih kan hmuhthei mi le a thupi hleice ih an tuahmi pawl cu a dangten kan tarlang ding.

 Kumcaang (Kumthen) Siarnak

Kumthen Chin Nunphung Puai hi Kan Pupa pawl ih an kum caang siarnak a silo le kum siarnak/kumthennak asi. Kumkhat a kim ih kumthar a lut sal thlang ding ti ih “thennak” lole “siarnak” asi. Curuangah kan Pupa pawl cun van ih ni le thla, arsi fehdaan le umdaan zoh in an fate khi kumthen Nunphung puai hlan ih ni ziat, thlaziat suak khal asile kumthen nunphung puai an thlen cun an fate ih kum khi kumkhat a kim tiiah an siar cih mei.

 Khawzing Pathian Hnenah Lungawi Thusimnak

Chin Pipu pawl in an biakmi le an zummi Khawzing Pathian hnenah lungawi thusimnak an nei. Asan cu kumpi kumkhat sung rethei zonzaizet in le baangzet in Lo hna an tuan cio. Cui kumpi kumkhat sung Lo hna bangzet in an tuansuahnak sung ihsin an ciinmi Fur rawl thlairah/thlaihnah pawl cu a kho ih, a vui ih, lakcuu a kim tikah an la sal. Cui Fur rawl an ciin mi thlaici pawl cu damcak ten an at kirsal thei ruangah cui thlawsuah an comi cu an biakmi Khawzing Pathian ih thluasuah pekmi asi tin zumhngetnak an nei. Curuangah an zummi Khawzing Pathian hnenah Mualtlang kai in, cui Mualtlang(Tlang) par ihsin vok le mee pawl that in lungawi thusimnak le thawinak peknak an nei. Cumi cu Chin Pipu nunphung le Israel nunphung kan bangawk zetnak pakhat khal cu asi.

 Khawzing Pathian Hnenah Thlawsuah Dilnak

Chin Pipu pawl in an biakmi le an zummi Khawzing Pathian hnenah lungawi thusim lawng silo in, kum a thar ih Lo hna an tuanthok salnak ding hrangah Thluasuah dilnak khal an nei cih. Kumthar ah kan Innsang, kan khawsen, kan Lo hnatuan kirsal cionak ding hrangah himnak, damnak, sansaunak, lennak, hlawhtlinnak le fur ruahpi tha sur ter in, pathat kum ah cang ter in, lam ii hruai aw, tin ngennak an nei. Cunmi silo in hrekkhat pawl in cui kum sungih naute a suakmi hmuahhmuah kha Khuabawi Inn ah an fehpi ih Khuabawipa in thlacamnak le thlawsuah peknak an rak neihsak asi. Cumi cu Naulam coih tin tla an ko.

 Mithi Thlarau Rawl Peknak

Chin Pipu pawlin kumthen Nunphung puai an tuah tikah anmah le umnak tlang le hawlkuam umdan thlun in, a thicia mi, Mithi Thlarau pawl rawl peknak caanserh an nei. Sia, Vok le Mee tivek pawl an that ih cui an thahmi Sathin, Salung, Sahaang le Satit a thawtbiknak hmun pawl cu suang theh in a hmin tikah mithi an vuinak thlaanmual ah feh in, mithi rawl an petheu. Ahleice in kumpi kumkhat sungih suahsempi Unau sung ihsin mithi a neitu pawl cun Zuunngaihnak, Ngaidam dilnak le Upat peknak pawl an neih thehhnu lawngah an kenmi sathin, salung le sahaang rawl cu an Thlanlung parah, cutiin rawl an hun asi.

Cui rawl an hun thehhnu ah “Sathin, Salung le Sahaang kan kenmi hi, khop ten ra ei awla maw!” tin an ti ih cuti in an kirsal asi. Hrekkhat pawl cun mithi thlarau rawl pek cu thlanlung ah feh lo in, an mah le innsang ihsin thlathul zan ah an pek. Thlathul zanah sungkua rawlei tlangnak hmun ihsin rawl petu khal a um. Sungkua kimten zaan rawlei tlangnak an nei ih a thicia mi thlarau hrangah, a dang ten haikeu a hlei pakhat cu an retsak, cun a tonak ding tokham khal an retsak.

Sungkua mithi neizatzat ih zir in an retsak. Cutiin a ei ding mi rawl kha haikheng sungah sathin le salung thawn a thawtheibik dingin tuaksak in rawl an hunsak asi. Atlangpi thu in Chin Pipu pawl cun Kumthen Nunphung Puai thla sungah, a thicia mi, mithi Thlarau pawl an mah le an thlennak hmun cio ihsin an mah le innsang, an khua le a ram cio ah an tlung kirsal asi tin zumnak an nei. Cui Mithi thlarau rawl pek cu duhdawt awknak le zunngaihawknak asi.

 Khuasia Dawinak

Thlathul zan a kim cun Chin Pupa pawlin kum hlun a cemzo ih kumthar a thok zo an ti ih khuasung kerkawm le Innsung kerkawm deng tiangih a ummi khuasia/khuavang pawl an dawi. Ziangti’n an dawi tile “Thlathul zan a thlen tikah a thicia mi, mithi thlarau pawl khal cu an mah le an umnak hmun cio ihsin mah le Inn cio ah an tlung kirsal ve ih an leng ve tin an ruat. Cui mithi Thlarau hrangah rawl khal an hun. Cun Pacang pawlin mithi hla an sakih khat le khat “aw ee….aw ee” tin lunglengzet in an awi awk asi. An tonak a laiah Leibel(Belrau/Hlamphei) sungah Far an vaang.

Cun an kut in far an vaang ih Innsung, Inn leng le Inntang pawlah khuasia pawl an um ding tiih an ruahnak pohpoh kha an nawk ciamco ih “khuasia pawl suak uh law, kumthar ah nan umthei nawn lo” tin au in meithal khal an kap ih cuti an dawi asi. Cun hrekkhatin khuasung ii khuasia a umtheinak ding hmun tiih an ruahmi hmun pawlah fehin “hitawk hmun ah nan um theinawn lo, kumthar in hmundang ah thawn thlang uh” tin an au ih cuti an dawi. Khuasung ih Khuasia khuavang an dawih mi cu khuasung natnak le siatnak a thleng lo nak ding hrangah asi.

 Hna Kum Hrang Nikhua Thlirnak

Chin Pupa pawlin an mah le umnak tlangtluan thlun in, hnakum Lo hnatuan thok salnak ding hrangah kum tha ding maw/tha lo ding timi nikhua thlircianak an rak nei. Cui nikhua thlirnak ah mi hrekkhat cun Khuaibu zoh in nikhua an thlir. Mi hrekkaht cun Arti ur in nikhua an thlir asi. Khuaibu zoh in nikhua thlirtu pawl cun an khua ram sungah Khuaibu tamzet akai(abawm) um a sile kum a tha ding tiah an ti. Cun hramlak thinkung parih a ummi khuaibu pawl cu la in, Inn ah an zuat theu.

Cun, Inn ii a zuat duh lo tu pawl cun Khuaibu umnak zanthingkung cu naam thawn an sat ih hamnak an tuah. Cumi khuaibu cu Thlathul zan a thlen tikah an la ih far thawn an ur. Cun asung ih khuaimii(khuai fate) pawlih umdan kha an zoh ih, khuai fate pawl cu thlathul hlanah an zamhlo theh tam asile Lo rawl a suak tam lo ding an ti. Khuai fate pawl a tlunlam ah an khat a sile a sannak(Zoram) lamah Lo rawl a suak ding.

A hnuailam ah an khat asile a hlumnak lamah lo rawl a suak ding tin nikhua thlirnak an nei. Arti ur in nikhua a thlirtu pawl cun Arti pum cu Thlathul zan ah zohman ih theih lo dingten an khuasung ih Puithiam sangbik in a keng ih, amah thluntu puithiam rinsantlak pawl thawn simpawn hlupawng khim in le, fei le naam keng phah in an feh. Phuisamnak(raithawinak) ding hmun an thlen tikah, fungreu pathum an tung ih cui tlun ahcun an kenmi arti pum cu a tlunlam ah ong fatete phoh in, a hnuai ihsin Meifar thawn an ur.

Cui an ur mi Arti cu a khangh dandan zoh in hnakum hrangah nikhua thlirnak an nei. Arti sumuril cu tlunlam ah a khangh a sile a daihnak(Zoram) hmun ah Lo rawl a suak tam ding. Alai ah a khangh a sile a lai(ramlai) hmunah Lo rawl asuak tam ding. Ahnuai lamah a khangh a sile a hlumnak hmunah Lo rawl a suak ding. Cun saklam kapah a khangh a sile saklam ihsin sapi/sate asuak ding. Thlanglam ihsin a khangh a sile thlanglam ihsin Sapi/ Sate a suak ding tin thlirnak an nei. Cui khuasung ihsin rinsantak Puithiam ih nikhua thlirnak ihsin a suakmi vek thlun in khawsen zaten kumthar ah Lo hna an thok asi.

 Lo Rawlthar Tawmawknak

Chin Pupa pawlin Kumthen Chin nunphung puai ah milian le farah thleidannak um lo in rawlthar tawmawknak an nei. Hrekkhat Chin Pipu pawlih Nunphung puai a phunphun an tuahmi cu Milian le farah thleidan awknak a tamzet. Mifarah le Khuangcawi theilo pawl tla cu Zu an in hmanah Innsung tonak an ngah lo ih Inn lengah Zuu an rak zawh.

Asinan Kumthen Nunphung puai ahcun milian ee, mifarah ee, mifim ee, miaa ee, khuangcawi thei ee, thei lo ee, ti um lo in, an zaten bangraan theh in rawlthar an tawmaw ih Zuu thawthaw, sa thawthaw an ei an in tlang asi. Cumi in an thinlung hmunkhat a temtawn hngai ih duhdawtnak, pumkhat sinak le lungrualnak a hngetter sinsin asi.

 Leen khawmawknak / Neelawknak

Kumthen Chin Nunphung puai ih an nom hleicetnak cu suun ah sang heh tiah an deengih zaan a kim cun tlangval hmuahhmuah cu Fala umnak Inn tin ah Zanvar leenawk khawmnak an nei. Cun Pacang pawl khal in anmah le Innhnen thianrual pawl hnenah leengaw khawmin, khuang le daar, phaidar, le rausem tivek pawl thum in hla an seh aw.

Cutiih Tlangval pawlih lenkhawmnak an neihmi cu Innkhat lawngah silo in Fala umnak inn tin ah a burbur in zaanvar te in capoh nomnak phunphun an tuah. Khuang le Dar, Tipmawng an tum ih hla thatha khal an seh aw ve. Hrekkhat tla cu puai an thehhnu tiang khalah an lengaw khawm theilai asi. Cumi in pakhat le pakhat neelawknak, duhdawtnak, lainatawk nak le tanrualnak an karlakah a suakter sinsin asi.

Leave a Reply Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Recent Posts

  • CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI | CHIN TRADITIONAL NEW YEAR – PART(4)
  • CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI / CHIN TRADITIONAL NEW YEAR – PART(3)
  • CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI | CHIN TRADITIONAL NEW YEAR – PART(2)
  • CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI I CHIN TRADITIONAL NEW YEAR – PART(1)
  • Zinkawng nat-hrik um natnak

Categories

  • Biazai
  • Cahram
  • Fimthiamnak
  • Harhdamnak
  • Nunthuleng
  • Ramleng
  • Ramsung
  • Tualsung
  • Uncategorized

Recent Posts

  • CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI / CHIN TRADITIONAL NEW YEAR - PART(3)

    CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI / CHIN TRADITIONAL NEW YEAR - PART(3)

    September 3, 2025
  • CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI | CHIN TRADITIONAL NEW YEAR - PART(2)

    CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI | CHIN TRADITIONAL NEW YEAR - PART(2)

    September 3, 2025
  • CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI I CHIN TRADITIONAL NEW YEAR - PART(1)

    CHIN KUMTHEN NUNPHUNG PUAI I CHIN TRADITIONAL NEW YEAR - PART(1)

    September 3, 2025
  • Zinkawng nat-hrik um natnak

    Zinkawng nat-hrik um natnak

    February 16, 2025

Categories

  • Biazai
  • Cahram
  • Fimthiamnak
  • Harhdamnak
  • Nunthuleng
  • Ramleng
  • Ramsung
  • Tualsung
  • Uncategorized
The Rihli Voice | © 2025