Inn Na VaTluntikah…
(Spartan Ralkap 300 ih Thisen Au-aw)
Ngantu: Cumkulruk
BC 478 kum ah khan Persia ram siangpahrang ropi Xerxes in Greek rampawl run nawr ih laktum in a rapok suak. Xerxes ih huham neihzia cu a ralkap lakah milai si lo khawsia vek hman antel tiah an rakrel ttheu. Geek ramtthen lal pawl cu an sakhuanak puai ah an buai. An sakhawdaan ah an serhsang puai caan ah ral do dan a raksi lo hmang. Asinan, Spartan hrinlal Leonidas cunserh le sang ruangih ral do loin an ngui men cu nan cemral ding tiah a ruat. Hrin dang lal pawl a sawm thei lo tawp ah cun, Spartan ralkap 300 vial thawn The Hot Gates tiih kawhmi Thermophylae hmun in an vabawh. Cutawk cu peng 5 ih sau tlang karlak horkuamte a siih a zim veve cu an bi zet. Cutawk ih si an vabawh thei cun ralkap tam le mal in umzia a neiloih, raldo thiamthiam an cak ding a si.
Persian thlingthlatu in Spartan 300 cu an sam an hriat ih taksa sawizoinak an tuah kha a va hmu. Spartan-pawl cu cutiih an sam an tuahthlang cun raldo ding in an timtuah zo tinak a si. Spartan ralkap 300 hrangah cun Horkuam suahka cu ttankhawhnak rem tawk ciah a si. Persia ralkap thawngsawmtel cu voi le khatah an ralut tlem cuang lo ih, a ralut hmaisasa hma tiam in an rak philh luahhlo. An raluh tam le an thi tam siko!
Spartan ralkapbu ih cahnak thuthup cu: mai’ awmphaw in mah le mah kilawk a ngah lo, a kehlam pa a kil ding a si. Cutin ralkap 300 cu saphukep vek in an hlumawk theitikah terh theih an si lo. An awmphaw ong ihsin an fei saupi cun ral an sun zukzo ih cucu an nehnak thuthup a si. An lakih pakhatkhat in amai’ kehlam pa a kilneh lo pang cun cui’ hmun cu an thanemnak ah cangin an relreldan a siatsuah thei ringring. Ephialtesti mipa in an lakih telding in Leonidas a radil nan, a awmphaw duh vekin a hawithei lo ti a hmuhtikah Leonidas cun, “Ralkap 300 lakah si loin, ti le rawlpetu ah rattang hmen. Ralkap pawl ti le rawl san hi raldo a sithotho sokhaw,” a rak ti tikah Ephialtesih thinlung ah sual a lutih phatsantu ah a cang. Persia siangpahrang Xerxes hnenah vafeh in a ci-pipawl siatnak a tawlrel.
Persia siangpahrang cun Spartan ralkap 300 cu an ralthuam thlakih pe-aw dingin palai a thlah sal. Dungsip le pekawk timi cu Spartan-pawl ih dictionary bu ah a um ngelcel lo aw! Persia ralkap bu hminthang cu Spartan ralkap 300 lakah thangse zetin an duaicuahco. Xerxes cun phatsantu Ephialtes ih lamhmuhnak in The Hot Gatespumpelhzin cu a theithlang. Spartan ralkapkhalin Persian ralkapbu ih an kulhthluh zo thu cu an theive. A thaizing cun an zaten an thithluhthlang ding tikhal fiangten an theiko. Cutikah, Leonidas cun a ralbawi pakhat Aristodemus cu a mit ah nathrik a luhruangah thuphurtu dingah a thlahtlung. Hitinthu a cah ta.
“Inn na vatlun tikah hihi va sim hai aw. Greek miphun zate an zalen theinak dingah kan nih Spartan 300 cun The Hot Gates ah kan nunnak kan hlan a siti hi”
Raldo dingih a fehzawng hmanah a nupi mangtha ti lo riai ih fehliam muarmo mi ngawngtawh ih thucah netabik hi pacangtha tongkam a vatlingve ti uh! Amai’ tong te’n “Kan thawthawt netabik tiang in dung kan sip hrimhrim lo ding” a ti a sikha. Spartan siangpahrang Leonidas le a ralkap 300 ih thisen cun Greek miphun zaten a ngiarsuak ih, a hnakum BC 479 ah Persia ralkap cu an run nehtheisal.
Spartan lal Leonidas ih thucah netabik hi lungzurza a sivekin, THISEN KAWHNAK AW a siruang ah ro a ling a si. Dothlengnak tampi ah hi ttongkam hi an run hmanglanta.
Kan ram le miphun hrangih nun hlantu kan paraltha/nuraltha-pawl ih thisenh in tui’ ni ah nang le keiin ko a si.
Mahtawk ah innsang ih an faduat sokhaw an si. Training lai ah rawl khopkham lo cingte in, “Kan nih cu mipi pekmi rawlei tu kan si ruangah kan thihtiang in mipi kan rian ding” an tithei. Sapherh firruang ih kol an bun mi kan ralkap video te khan ka lung izuntuk. Ram le miphun hrang ruatin hramlak ah um lo hai sehla, sapherh men cu sim hlah, voksathau, arkawng kawhhluaihlo thei an si ve. Rawldawr ah a thaw a nam eithei an si ve. Khua ih an thianrual khal an ngai duahdo ve. Suakthuan nom duh laifang an si. An innsang ah thinthi ih zan ih le tlaipi pi ih an thawhcaan khal seherh lo an si lo. Thlatang ruah a rung sur tla hi cun “Kan nau le teh tufang ah ziangtin an um pei?” ti hi ka suhawk ringring mi a si.
Kut le ke, taksa tthen, mithloh khal an tam. Nunnak liam khal kan ralkap hmunpi ih War Office phartlang ah an zuk a tlarin tar an si. Kan paraltha/nuraltha martyr-pawl hi an thawthawt netabik ah ziangmithu in cah ta ding tiah kan zum?
“Kan ram a zalen ih kan miphun in tluk tlanawknak covo kan ngahtheinak dingah kannih cun hi hmunah kan nunnak kan hlansokhaw” tiin Hringlang Tlang anliam miarmo tiang kan dothlengnak hi ka phunpi pawlhin hma an run suahtheiem ding e… tiah an run dung leh rero ding ka zum.
Zalennak hi cu a man a rakkhung a si hi! Nunnak tlukih sunglawi ziang dang ha um nawn ke? Cui a sunglawibikmi an nunnak cu kan hrangah an hlan zo. Anthisen ih kawhnak au-aw thei lo ding tiangin kan hna a set fawn lo. Hnaset ngaingai hnakin hnaset mi tunkhi kawh an har sawnttheu.
Mah le thinlungciokhathungaithlak in thukansuttharsalpei uh. Kannih Chin mi cun in liamsantu ih seherh mi le thurocahhrimhrimhlawhtlinter lo kan duh dah kel lo a sikha.
“Inn na vatlun tikah hihi va sim haiaw. Greek miphun zate an zalentheinak dingah kan nih Spartan 300 cun The Hot Gates ah kan thawthawt a net tiang dungsip loin kan nunnak kanhlan a si”